Coraz częstszą praktyką staje się obecnie dzielenie majątku jeszcze przed wystąpieniem o rozwód, poza salą sądową. Można zrobić to, korzystając z pomocy notariusza, co znacznie przyspiesza i upraszcza rozwód, a także obniża jego koszty. Jest to rozwiązanie wybierane przede wszystkim przez pary, które chcą rozstać się w zgodzie, bez orzekania o winie - pozwala sprawnie dokonać odpowiednich ustaleń, a także daje czas do namysłu, skonfrontowania poglądów i uzyskania porady notariusza. Znacznie skraca również czas oczekiwania na uzyskanie rozwodu. Z praktyki notarialnej wynika, że takie rozwiązanie jest stosowane coraz chętniej zwłaszcza przez małżeństwa bezdzietne, w których sprawie nie wchodzą w grę kwestie praw do opieki nad dziećmi ani alimentów. Jak wygląda proces podziału majątku u notariusza?
Zgodnie z prawem podziału majątku można dokonać w każdym momencie, również podczas trwania małżeństwa, po ustanowieniu rozdzielności majątkowej. W takiej sytuacji małżonkowie mogą sami, bez udziału sądu, dojść do kompromisu w sprawie wspólnego majątku i wszelkich kwestii z nim związanych, jak na przykład razem zaciągnięty kredyt na dom. Jeśli dojdą do porozumienia, składają zgodne oświadczenia woli przed notariuszem, a ten tworzy dokument rozstrzygający kwestie majątkowe. Po podpisaniu przez małżonków takiego dokumentu uznaje się wszelkie sprawy majątkowe za rozstrzygnięte.
Ustanowienie rozdzielności majątkowej musi mieć formę aktu notarialnego, gdyż w innym wypadku zostanie uznane za nieważne. Samą umowę dotyczącą podziału wspólnego majątku również najlepiej sporządzić w formie aktu notarialnego, istnieją zaś takie przypadki, gdy jest to bezwzględnie wymagane. Taka sytuacja ma miejsce, jeśli podział dotyczy nieruchomości lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu czy prawa użytkowania wieczystego. W każdym wypadku umowa dotycząca podziału majątku przed rozwodem powinna być sporządzona w formie pisemnej, a jeśli nie ma formy aktu notarialnego, a dotyczy wspólnego przedsiębiorstwa małżonków, powinna mieć dodatkowo notarialnie poświadczone podpisy obojga małżonków.
W umowie o podział majątku wspólnego zamieszcza się szereg postanowień regulujących wzajemne stosunki majątkowe między małżonkami w związku z ustaniem wspólności ustawowej. Poza rozstrzygnięciem kwestii przynależności poszczególnych składników majątkowych do majątku danego małżonka, umowa taka zawiera określenie ewentualnych spłat, jak również rozliczenie ewentualnych wzajemnych nakładów i wydatków poczynionych z majątku wspólnego na majątki osobiste małżonków i z majątków osobistych małżonków na majątek wspólny.