Umowa alimentacyjna u notariusza

Przedmiotem alimentów są środki utrzymania (ewentualnie wychowania) osoby uprawnionej. Wszelkie umowy alimentacyjne u notariusza dotyczą obowiązku w zakresie świadczeń finansowych. Nie dotyczą obowiązków związanych z wychowaniem dziecka (np. dbaniem o jego czystość, przygotowywaniem posiłków, czy opieką w chorobie).

Zgodnie z art. 128 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego obowiązek alimentacyjny polega na dostarczaniu środków utrzymania oraz (opcjonalnie, gdy istnieje taka potrzeba) wychowania. Obciąża on krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo i polega na bieżącym dostarczaniu środków utrzymania osobie uprawnionej.

Umowa między rodzicami o alimenty może zostać podpisana u notariusza. Jest to jedna z czynności notarialnych, w wyniku której alimenty są ustalane w kancelarii notarialnej. Wcześniej było to możliwe tylko na drodze sądowej. Obecnie notariusz może sporządzić umowę o określenie obowiązku alimentacyjnego, jednak wyłącznie przy zgodzie obojga rodziców na określoną wysokość opłat.

Wątpliwości w tej kwestii wyjaśnia Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 4.12.2013 roku (sygn. akt III CZP 85/13): „Stosunek alimentacyjny nie wyróżnia się niczym szczególnym na tle innych stosunków prawnych, które powstają z mocy samego prawa i mają pozaumowną podstawę”. W związku z tym, sąd dopuszcza nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu, kiedy dłużnik składa oświadczenie o poddaniu się egzekucji świadczeń alimentacyjnych.

Umowa między rodzicami o alimenty

Co znajduje się w umowie alimentacyjnej sporządzonej u notariusza? Obie strony – zarówno rodzic zobowiązany, jak i działający w imieniu małoletniego dziecka – zgodnie określają wysokość alimentów, a także sposób oraz termin ich płatności. Dłużnik dobrowolnie poddaje się egzekucji świadczeń alimentacyjnych, a w ramach tej czynności zostaje sporządzony akt notarialny.

Forma aktu notarialnego ma taką samą moc jak wyrok sądu – jest równorzędnym tytułem egzekucyjnym. Czyli jeżeli dłużnik (rodzic zobowiązany do płacenia alimentów) nie płaci, można wszcząć postępowanie egzekucyjne bez przeprowadzania rozprawy sądowej (art. 776 K.p.c. w zw. z art. 777 par. 1 pkt 4 K.p.c.). W tym celu składa się akt notarialny w sądzie rejonowym wraz z wnioskiem o nadanie mu klauzuli wykonalności. Następnie, po nadaniu klauzuli wykonalności przez sąd, trzeba złożyć go u komornika. Po wykonaniu tych czynności, komornik przystępuje do egzekucji świadczeń alimentacyjnych.

Sąd czy ugoda alimentacyjna u notariusza?

Droga sądowa jest wybierana wtedy, gdy stosunki między rodzicami są napięte, przez co nie mogą dojść do porozumienia. Warto jednak pamiętać, że jeśli wysokość i szczegóły alimentów zostały ustanowione przez sąd, żadna ze stron nie może ich samodzielnie modyfikować.

Kiedy stosunki między stronami są przyjazne, zdarza się, że umowa między rodzicami o alimenty zostaje zawarta w formie ustnej. To bardzo ryzykowny krok, ponieważ w razie zalegania ze spłatą trudno będzie cokolwiek udowodnić i dochodzić swoich praw.

Alternatywą dla takich działań jest sporządzenie umowy alimentacyjnej w formie aktu notarialnego. W większości przypadków jest on niepodważalny i stanowi tytuł wykonawczy, który ma taką samą moc jak wyrok sądowy. Dlatego niezależnie od sytuacji, każda ze stron umowy będzie zobligowana do spełniania ustaleń zawartych w akcie spisanym u notariusza.

W jakich sytuacjach warto podpisać umowę alimentacyjną u notariusza?

Wtedy, gdy obie strony chcą, aby zawarta między nimi ugoda była efektem porozumienia i jednocześnie wyrazem ich dobrej woli. Pozwala to zdecydowanie skrócić czas, który trzeba byłoby poświęcić na postępowanie sądowe. Umowa alimentacyjna u notariusza to rozwiązanie koncyliacyjne, czyli stanowiące próbę ugodowego rozstrzygnięcia sytuacji.

Taką umowę warto zawrzeć w formie aktu notarialnego, jeżeli:

• Dłużnik (rodzic zobowiązujący się do płacenia alimentów) chce dobrowolnie płacić świadczenia na uprawnionego (dziecko).
• Obie strony chcą dojść do porozumienia w kwestii wysokości alimentów bez poświęcania czasu i energii na postępowanie sądowe.

Ugoda alimentacyjna spisana u notariusza pozwala na jasne określenie obowiązków obu stron. Każde ewentualne nieporozumienie może być potem rozwiązane w oparciu o jej treść.

Umowa o alimenty – wzór dokumentu

Jak wygląda ugoda alimentacyjna u notariusza i jaki jest wzór umowy o alimenty? Co musi się w niej znaleźć?

Podobnie jak w przypadku innych aktów notarialnych, tak i ten dokument powinien zawierać:

• dane obu stron – oznaczenie stron umowy jako wierzyciel (dziecko działające przez jednego z rodziców) i dłużnik,
• przedmiot umowy, czyli obowiązek alimentacyjny,
• wspólnie ustaloną wysokość alimentów,
• formę i datę płatności (do konkretnego dnia każdego miesiąca na podany rachunek bankowy),
• zapis o dobrowolnym poddaniu się egzekucji przez dłużnika,
• własnoręczny podpis każdej ze stron (w przypadku dziecka przez reprezentującą je osobę).

Co istotne, jeżeli sprawa dotyczy alimentów na dziecko, to nie rodzic jest stroną umowy. Pełni on jedynie funkcję reprezentanta osoby małoletniej.

Oprócz tego wysokość opłaty najlepiej podawać w osobnych kwotach na każde dziecko. W wielu przypadkach chodzi o dzieci mające różne potrzeby m.in. ze względu na wiek czy stan zdrowia. W rezultacie zbiorcza kwota alimentów nie precyzuje też, jaki zakres danej opłaty będzie przysługiwać poszczególnym osobom. Dlatego znacznie lepszym rozwiązaniem okazuje się podanie odrębnych wysokości opłat alimentacyjnych na każde dziecko.

Na co jeszcze zwrócić uwagę, zawierając ugodę alimentacyjną u notariusza?

Inną ważną kwestią jest umieszczenie w umowie między rodzicami informacji o dopuszczalnych zmianach tej kwoty. Przykładowo, może ona rosnąć o wyznaczony procent w danym odstępie czasowym, ponieważ z wiekiem potrzeby dziecka stają się większe. To niezwykle istotna wzmianka, ponieważ jeżeli umowa zostanie zawarta, a jedna ze stron nie zgodzi się na dobrowolne podwyższenie alimentów w późniejszym czasie, będzie trzeba wkroczyć na drogę sądową. Wtedy wcześniej spisany akt notarialny nie stanowi podstawy, czyli sąd nie rozpatruje podwyższenia alimentów, tylko na nowo ustala ich wysokość.

Poza tym w umowie musi znaleźć się informacja o tym, kiedy wygasają jej postanowienia. Dobrym krokiem jest też dokładne sprawdzenie, jakie są ewentualne okoliczności, które mogą doprowadzić do jej wypowiedzenia.

Oczywiście zawierając umowę alimentacyjną u notariusza nie ma potrzeby uzyskiwania zeznań świadków ani dowodów np. odnośnie dochodów każdej ze stron czy kosztów utrzymania dziecka.

Ile kosztuje notariusz przy alimentach?

Wiele osób zastanawia się, ile umowa o alimenty. Opłaty notarialne zależą od kilku kwestii, w tym:

• wysokości świadczeń alimentacyjnych,
• okresu, na jaki alimenty będą zasądzone,

Maksymalną wysokość wynagrodzenia notariusza reguluje rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej z dn. 28 czerwca 2004 roku (Dz. U. z dnia 29 czerwca 2004 r.). Na ostateczny koszt notariusza przy alimentach składa się m.in. taksa notarialna. Z tego względu po ostateczną wycenę należy zgłosić się bezpośrednio do kancelarii notarialnej.