Co to jest podatek od spadków i darowizn?

Podatek od spadków i darowizn – podstawowe informacje

Jest to podatek uiszczany przez osoby, które nabyły majątek m.in. w drodze dziedziczenia lub darowizny. Najważniejszy jest w tym przypadku fakt, iż do jego zapłacenia jest się zobowiązanym wyłącznie wtedy, gdy wartość majątku przekroczyła tzw. kwotę wolną od podatku. To, czy konkretna suma wchodzi w tej zakres, jest zależne od grupy podatkowej, do której należy nabywca (obdarowany lub spadkobierca):

1. Pierwsza grupa podatkowa – małżonek, dzieci, wnuki, prawnuki, rodzice, dziadkowie, rodzeństwo, ojczym, macocha, pasierb, teściowie, zięć, synowa. Obecnie (stan na rok 2020) z podatku zwolnione są darowizny o wartości nieprzekraczającej kwoty 9637 zł,
2. Druga grupa podatkowa – wuj, ciotka, zstępni rodzeństwa – bratanek i siostrzeniec, rodzeństwo małżonków (szwagier), zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa, małżonkowie rodzeństwa małżonków i małżonkowie pozostałych zstępnych. Obecnie (stan na rok 2020) z podatku zwolnione są darowizny o wartości nieprzekraczającej kwoty 7276 zł,
3. Trzecia grupa podatkowa – osoby niespokrewnione z nabywcą (osobą obdarowaną lub spadkobiercą), każda inna osoba niezaliczająca się do grupy pierwszej lub drugiej. Obecnie (stan na rok 2020) z podatku zwolnione są darowizny o wartości nieprzekraczającej kwoty 4902 zł.

Co mówi ustawa?

Podatek od spadków i darowizn reguluje ustawa z dnia 28.07.1983 r. Ustawa dotyczy rzeczy nabytych (przez osoby fizyczne) znajdujących się na terytorium Polski oraz praw majątkowych, które są wykonywane na terytorium RP. Poza tym, jeżeli otrzyma się darowiznę od danej osoby więcej niż jednokrotnie, to wartość świadczeń należy zsumować (z ostatnich pięciu lat).

Opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlegają rzeczy i prawa majątkowe pozyskane tytułem: darowizny, nieodpłatnego zniesienia współwłasności, dziedziczenia, zapisu windykacyjnego, zapisu zwykłego i dalszego, polecenia testamentowego, zachowku, nieodpłatnej renty, służebności, użytkowania i zasiedzenia. W art. 3 i 4 ustawy znajdują się również informacje o szczególnych wyłączeniach i zwolnieniach z podatku od spadków i darowizn. Uwaga: jeżeli nabywca należy do najbliższej rodziny (małżonek, dzieci, wnuki, rodzice, dziadkowie, pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha) może skorzystać ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn określonego w art. 4a ustawy.

Podatek od spadku – zgłasza nabywca czy notariusz?

• Grupa pierwsza: 3%, 5%, 7%,
• Grupa druga: 7%, 9%, 12%,
• Grupa trzecia: 12%, 16%, 20%.

Gdy wartość spadku lub darowizny przekracza kwotę wolną od podatku, należy powiadomić o tym fakcie naczelnika urzędu skarbowego (za pomocą formularza SD-3). Trzeba zrobić to w ciągu miesiąca od daty otrzymania darowizny. Jeżeli nabywcą jest osoba wymieniona w art. 4a ustawy, aby skorzystać ze zwolnienia od podatku, zgłoszenie do urzędu skarbowego powinno nastąpić w terminie 6 miesięcy od powstania obowiązku podatkowego (za pomocą formularza SD-Z2). Darowiznę pieniędzy należy dodatkowo udokumentować potwierdzeniem przelewu środków na konto obdarowanego. Nie ma potrzeby zgłaszania darowizny dokonanej w formie aktu notarialnego, gdyż w takim przypadku w tym obowiązku wyręcza nas notariusz.

Od 2008 roku stwierdzenie praw do spadku może nastąpić u notariusza, co przyspiesza postępowanie i umożliwia załatwienie sprawy „od ręki”. Jednak stwierdzenie nabycia spadku u notariusza nie zwalnia spadkobiercy z obowiązku złożenia zeznania podatkowego we właściwym urzędzie skarbowym.