- ul. Ogrodowa 1/1, 31-155 Kraków
Majątkowa umowa małżeńska zawierana jest pomiędzy małżonkami lub osobami dopiero planującymi zawrzeć małżeństwo, skutkuje ona wprowadzeniem umownego majątkowego ustroju małżeńskiego i wyłączeniem ustroju ustawowego. Co do zasady z chwilą zawarcia związku małżeńskiego pomiędzy małżonkami powstaje ustawowy ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej. Zawierając umowę majątkową małżeńską małżonkowie mogą rozszerzyć bądź ograniczyć wspólność ustawową, wprowadzić rozdzielność majątkową bądź rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków.
Jedną z najczęściej zawieranych w praktyce umów majątkowych małżeńskich jest rozdzielność majątkowa (tzw. intercyza). Zawarcie takiej umowy skutkuje tym, iż każdy z małżonków w trakcie trwania małżeństwa nabywa poszczególne składniki majątkowe (np. nieruchomości) do swojego majątku osobistego (nie powstaje tzw. majątek wspólny małżonków). Jednocześnie na takie nabycie nie jest wymagana zgoda współmałżonka, co ma miejsce przy typowej wspólności ustawowej. Również dochody z pracy czy prowadzonej działalności gospodarczej stanowią majątek osobisty małżonka, który je uzyskał, do których drugi z małżonków nie ma żadnych praw.
W praktyce również zaciągnięcie zobowiązania (np. zawarcie umowy pożyczki, kredytu itp.) w sytuacji obowiązywania między małżonkami rozdzielności majątkowej, nie wymaga zgody współmałżonka.
Konsekwencją zawarcia intercyzy jest również brak odpowiedzialności za długi współmałżonka. Jest to zatem rozwiązanie polecane i często stosowane przez osoby prowadzące działalność gospodarczą. Przy czym należy pamiętać, że małżonek może powoływać się względem innych osób na umowę majątkową małżeńską, gdy jej zawarcie oraz rodzaj były tym osobom wiadome. Oznacza to obowiązek informowania swoich kontrahentów o zawartej umowie. Zatem zawsze w banku czy u notariusza wypis takiej umowy należy mieć ze sobą.
Rozdzielność z wyrównaniem dorobków jest szczególnym rodzajem rozdzielności majątkowej. Oznacza to, iż w trakcie trwania związku małżeńskiego między małżonkami obowiązują takie same zasady jak przy wyżej opisanej rozdzielności majątkowej. Różnica polega na tym, że po ustaniu małżeństwa, w szczególności na skutek rozwodu, małżonek, który w trakcie trwania związku małżeńskiego zgromadził mniejszy dorobek, może żądać od drugiego małżonka wyrównania tego dorobku. Dorobek każdego z małżonków stanowi zaś cały jego majątek nabyty w trakcie trwania małżeństwa. Zatem tego typu ustrój majątkowy może być dobrym rozwiązaniem w sytuacji, gdy tylko jeden z małżonków pracuje zawodowo.
Umowa majątkowa małżeńska musi być spisana przed notariuszem. W tym celu powinni stawić się oboje małżonkowie lub osoby planujące wstąpić w związek małżeński. Żadna z osób nie może być ubezwłasnowolniona i musi mieć pełną zdolność do czynności prawnych. Jeżeli umowa taka jest zawierana w trakcie trwania związku małżeńskiego do zawarcia umowy niezbędny jest odpis skrócony aktu małżeństwa.
Umowę majątkową małżeńską można również zmienić lub rozwiązać w trakcie trwania małżeństwa.
Intercyza a dziedziczenie. Zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej nie wpływa na porządek dziedziczenia. Jeśli małżonek umrze, to mimo zawartej intercyzy, cały jego majątek zgromadzony przez ślubem i po jego zawarciu, dziedziczą w pierwszej kolejności dzieci oraz małżonek w równych częściach, z zastrzeżeniem, że udział małżonka nie może być niższy niż jedna czwarta całego spadku. W przypadku, gdy małżonkowie nie mają dzieci, w pierwszej kolejności dziedziczą rodzice zmarłego i małżonek. Jeśli jedno z rodziców nie żyje, udział spadkowy, który by mu przypadał, przechodzi na rodzeństwo zmarłego w częściach równych, a gdy którekolwiek z rodzeństwa również nie żyje, udział przypada jego dzieciom.
Umowa majątkowa małżeńska wywiera skutki prawne od momentu jej podpisania. Nie można jej zawrzeć z datą wsteczną. Ustanowienie np. rozdzielności majątkowej z datą wsteczną możliwe jest tylko przed sądem.
Zapraszamy do naszej Kancelarii notarialnej w Krakowie.
