Wedle definicji Kodeksu cywilnego pod pojęciem umowy sprzedaży rozumiana jest umowa, w której sprzedawca zobowiązuje się do przeniesienia prawa własności konkretnej rzeczy na kupującego i zobowiązuje się wydać mu tę rzecz, natomiast kupujący zobowiązuje się przedmiot umowy odebrać i zapłacić sprzedawcy określoną cenę. Umowa sprzedaży jest jedną z najczęściej dokonywanych w praktyce czynności prawnych.
Jeżeli jej przedmiotem jest nieruchomość lub spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, wówczas konieczne jest sporządzenie aktu notarialnego. W akcie notarialnym umowy sprzedaży sprecyzowany jest przedmiot umowy (szczegółowy opis nieruchomości obejmujący stan faktyczny i prawny, z uwzględnieniem w szczególności ewentualnych obciążeń).
Stan prawny nieruchomości wynika przede wszystkim z księgi wieczystej (ewentualne obciążenia wpisane będą w dziale III i IV księgi wieczystej), jak również z przedłożonych notariuszowi dokumentów. To na notariuszu spoczywa obowiązek ustalenia stanu prawnego i w związku z tym prawidłowego zabezpieczenia interesów stron umowy.
W umowie sprzedaży zamieszczone są również postanowienia dotyczące ceny i sposobu zapłaty, a także terminu wydania w posiadanie nieruchomości stronie kupującej. Umowa taka może zawierać również szereg innych postanowień, w zależności od sytuacji i potrzeb stron.
Strony zainteresowane zawarciem takiej umowy zobowiązane są do przedłożenia wymaganych dokumentów oraz do złożenia stosownych oświadczeń. Dokumenty niezbędne do sfinalizowania konkretnej umowy sprzedaży mogą się różnić w zależności od sytuacji faktycznej, prawnej, stanu wynikającego z księgi wieczystej dla danej nieruchomości.
W sytuacji, gdy zakup nieruchomości dokonywany jest ze środków pochodzących z kredytu bankowego, do umowy strona kupująca okazuje stosowne zaświadczenie wydane przez bank, który udzielił kredytu. W takim przypadku w akcie notarialnym zostanie również ustanowiona hipoteka na rzecz banku, a notariusz pobierze od strony kupującej związane z ustanowieniem hipoteki opłaty.
W akcie notarialnym notariusz obowiązkowo zamieszcza wniosek do Sądu wieczystoksięgowego o dokonanie w księdze wieczystej prowadzonej dla nieruchomości stosownych wpisów na podstawie zawartej umowy, który to wniosek jest następnie składany przez notariusza elektronicznie (w tym samym dniu), a następnie wszystkie dokumenty wraz z wypisem aktu notarialnego notariusz wysyła do sądu prowadzącego księgę wieczystą. Przy czym kupujący staje się właścicielem nieruchomości już z chwilą zawarcia umowy, a wpis do księgi wieczystej, który następuje w późniejszym czasie, jest tylko potwierdzeniem tego stanu rzeczy.