Umowny podział majątku wspólnego

Umowa o podział majątku - co wchodzi w jej zakres?

Z chwilą zawarcia małżeństwa między małżonkami powstaje wspólność majątkowa (o ile nie dojdzie do podpisania intercyzy). Do majątku wspólnego należą: wynagrodzenie za pracę, dochody z majątku wspólnego, np. z najmu wspólnego mieszkania, dochody z innej działalności zarobkowej, dochody z majątku osobistego każdego z małżonków, a także środki zgromadzone na rachunku otwartego bądź pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków i wszystkie przedmioty nabyte przez małżonków w trakcie związku małżeńskiego za środki pochodzące z majątku wspólnego. Umowa podziału majątku może zostać zawarta za zgodą obu małżonków, przy ich jednoczesnej obecności u notariusza.

Umowny podział majątku wspólnego u notariusza

Podziału majątku można dokonać:

• w drodze umowy podziału majątku zawartej u notariusza - obowiązuje pod rygorem nieważności zawsze, gdy w skład majątku wspólnego wchodzą nieruchomości bądź spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu;
• w drodze umowy pomiędzy małżonkami zawartej w zwykłej formie pisemnej - dopuszczalna pod warunkiem, że w skład majątku wspólnego nie wchodzą żadne prawa, do których zbycia obowiązuje forma aktu notarialnego - czyli są to same ruchomości takie jak np. samochód, meble, sprzęt AGD lub pieniądze;
• w sądzie - zdecydowanie najdłuższa i najbardziej obciążająca finansowo forma podziału majątku.

Jeżeli małżonkowie są zgodni co do podziału, możliwy jest podział majątku u notariusza. Koszty niższe niż w przypadku sprawy sądowej oraz krótszy czas oczekiwania na zamknięcie sprawy to główne zalety takiej formy podziału:

• Umowę można podpisać w ciągu kilku dni, co jest alternatywą dla długiego czasu oczekiwania na rozpoczęcie i przeprowadzenie postępowania sądowego.
• Generuje ona znacznie niższe koszty, gdyż rozprawa często wiąże się z koniecznością powołania biegłego rzeczoznawcy, ustanowieniem profesjonalnego pełnomocnika i wymaga poniesienia opłaty za założenie sprawy o podział majątku.

Podział majątku u notariusza: koszty

Podsumowując, jeżeli celem małżonków jest szybkie uregulowanie sprawy, wskazana będzie umowa o podział majątku wspólnego u notariusza. Cena za usługę notarialną jest ustalana umownie, ale wynagrodzenie notariusza nie może być wyższe niż określone rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 roku w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej.

Wysokość taksy zależy od wartości dzielonego majątku i wynosi np.:

• przy podziale majątku do 3 tysięcy zł. maksymalna stawka taksy notarialnej to 100 zł,
• dla majątku od 10 do 30 tysięcy zł - 310 zł plus 2% od nadwyżki powyżej 10 tysięcy zł,
• a dla wartości majątku powyżej 60 tysięcy do 1 mln zł - 1010 zł plus 0,4% od nadwyżki powyżej 60 tysięcy zł.

Powyższe koszty podziału majątku u notariusza nie obejmują podatku VAT 23% od wynagrodzenia notariusza i kosztów wypisów aktu notarialnego (6 zł za 1 stronę wypisu +23% VAT).

Dodatkowo konieczne może okazać się uiszczenie opłaty sądowej za wpis prawa własności, prawa użytkowania wieczystego, czy uprawnienia w księdze wieczystej na rzecz małżonka, który zyskał te prawa w wyniku podziału majątku.

Co zawiera umowa o podział majątku wspólnego?

W umowie o podział majątku wspólnego konieczne jest podanie wartości rynkowej przedmiotu umowy, a także warunków wydania przedmiotu umowy (np. czy wydanie nastąpi przed lub w dniu podpisania aktu notarialnego, czy może kilka dni po zawarciu umowy). Dane osobowe potrzebne do sporządzenia aktu notarialnego to:

• imiona i nazwisko,
• imię ojca oraz imię matki,
• numery PESEL,
• adres zamieszkania,
• adres do doręczeń (jeśli jest inny niż adres zamieszkania),
• rodzaj dokumentu tożsamości, jego numer i termin ważności,
• obywatelstwo.

Wymagane dokumenty to zazwyczaj (zależnie od okoliczności mogą być wymagane odmienne rodzaje dokumentów):

1. Podstawa nabycia, czyli wypis aktu notarialnego np. umowy sprzedaży, darowizny;
2. Zaświadczenie Naczelnika Urzędu Skarbowego stwierdzające, że nabycie jest zwolnione od podatku bądź zobowiązanie podatkowe wygasło w wyniku przedawnienia.
3. Wypis aktu notarialnego, który dokumentuje umowę majątkową jeśli doszło do jej zawarcia lub wyrok rozwodowy z klauzulą prawomocności jeżeli wspólność ustawowa ustała na skutek orzeczenia rozwodu;
4. Zaświadczenie ze Spółdzielni Mieszkaniowej w przypadku gdy przedmiotem umowy jest spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu;
5. Zaświadczenie o przeznaczeniu działki w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego oraz zaświadczenie o objęciu działki uproszczonym planem urządzenia lasu w przypadku gdy przedmiotem umowy jest działka.